İnflamatuvar barsak hastalıkları (İBH) gıdaların emilim ve sindirimini direkt etkileyen ayrıca dışkı kıvamı, şekli ve içeriğinde değişikliklere neden olan hastalıklardır. Bu özellikleri nedeni ile bu hastalıkların diyet rejimleri ve besin ürünleri ile olan ilişkisi her zaman merak konusu olmuştur. Ancak gıda toleransının kişisel değişiklikler göstermesi ayrıca bölgesel ve etnik diyet farklılıkları nedeni ile İBH ile diyet arasındaki ilişkinin kesin olarak ortaya konması mümkün olmamıştır. Benzer şekilde gıdaların veya farklı diyet rejimlerinin hastalık seyri üzerine olan etkileri tam olarak belirlenememiştir.

Ülseratif kolite göre Crohn hastalığında yetersiz emilim ve sindirim nedeni ile besinsel eksiklikler daha fazla önem taşımaktadır. Hastalığın tipi, şiddeti, barsak sistemi içindeki yaygınlığı, kişisel özellikler ve eşlik eden hastalıklar uygun beslenme yönteminin belirlenmesin de göz önüne alınmalıdır.

Genel olarak İBH’nın iyilik döneminde olan hastaların özel bir diyet uygulamasına gerek olmadığı belirtilmektedir. Ancak hastalıkların alevlenme dönemlerinde karın ağrısı, ishal gibi yakınmaların artışına neden olacak besin ürünlerinden kaçınmak gerekir. Bu nedenle hastalığın aktif olduğu dönemlerde aşırı yağlı ve karbonhidratlı gıdalardan, çiğ yiyeceklerden ve baklagiller gibi azot ihtiva eden besin ürünlerinden kaçınılması gerekebilir. Süt ve süt ürünleri ile ilgili hastalık şiddetini arttırabilecekleri ile ilgili bir inanış söz konusu olsa da bu hastalarda süt ve süt ürünlerinin tamamen diyetten çıkarılması doğru bir tutum olarak gözükmemektedir. Ancak laktoza (süt şekeri) karşı aşırı duyarlılığı olan hastalarda bu ürünlerin diyetten çıkarılması gerekebilir.

Bitkisel veya bakteriyel kökenli yardımcı diyet ürünlerinin (probiyotikler ve prebiyotikler) İBH’daki rolleri tam olarak netlik kazanmamıştır. Kalın barsakların tamamın çıkarıldığı cerrahi yöntemlerden sonra gelişen bir takım hastalıkların tedavisinde yararlı olabilecekleri belirtilse de kullanımları ile ilgili bugün için net bir öneri yoktur. Balık yağı içeren ürünlerin de hastalık seyri üzerinde olumlu etki gösterdiği düşünülmekle beraber bu ürünlerinde düzenli kullanımı ile ilgili veriler yetersizdir.

İBH ve beslenme konusunda genel önlemler ve öneriler:

1. Hiçbir diyet veya besin ürünü İBH’da tek başına tedavi seçeneği olamaz.
2. Herhangi bir diyet rejimi veya besin ürünü tek başına İBH gelişimine neden olamaz. 
3. Diyetin genel özellikleri ile hastalıkların alevlenme dönemlerinde, hayvansal kaynaklı proteinlerden zengin, yağdan ve şekerden fakir özellikte olması önerilir.
4. Özellikle iyilik döneminde süt ve süt ürünlerinin diyetten tamamen çıkarılması doğru bir yaklaşım değildir (eğer laktoz intoleransı belirtileri yoksa)
5. Gereksiz ve aşırı diyet kısıtlamalarının, yetersiz beslenmeye, kilo kaybına, bağışıklık sistemi bozukluklarına ve kemik erimesi gibi istenmeyen durumlara neden olabileceği unutulmamalıdır.